De gemeenteraad van Barcelona heeft Bax de kans gegeven om een stedelijke herontwikkelingsstrategie te creëren voor een van de grootste industriële districten van de stad. De buurt rondom het industriegebied is een van de meest achtergestelde gebieden van Barcelona, met een levensverwachting die 12 jaar lager ligt dan in meer welvarende delen van de stad. Onze strategie stelt zich een Innovation District voor dat de bewoners en bedrijven van Besòs hoogwaardige banen, veel groene ruimtes en een gezond straatontwerp zal bieden.
30 jaar geleden werd de rivier Besòs in Barcelona tijdens een baanbrekend regeneratieproject omgetoverd tot een levendige groene plek waar de bewoners wandelen, fietsen en spelen. De naburige industriële wijk Besòs krijgt nu een soortgelijke behandeling. Na een open competitie heeft de gemeenteraad van Barcelona Bax uitgekozen om een strategie te ontwikkelen om de wijk nieuw leven in te blazen en te sturen in de richting van meer groene ruimte, hoogwaardige banen en straten die een gezonde en sociale levensstijl ondersteunen.
De wijken rondom het industriegebied Besos, waar meer dan 45.000 mensen wonen, behoren tot de meest achtergestelde gebieden van de stad. Economische veranderingen in de stad hebben geleid tot minder kansen voor de bewoners, met slechtere sociaaleconomische omstandigheden die leiden tot een gemiddelde levensverwachting die 12 jaar lager ligt dan in meer welvarende delen van de stad.
Al tientallen jaren wordt het herstel van het Besòs gebied gezien als een prioriteit voor de stad. Eerder dit jaar kreeg Bax de kans om dit proces te sturen. In samenwerking met architect Honorata Grzesikowska heeft Bax de Besòs 22+ Strategic Urban Study ontwikkeld, een gedurfde visie om de 153 hectare grote wijk nieuw leven in te blazen met hoogwaardige banen, een gezond ontwerp en veel groene ruimtes.

22+ zal een gebied dat ongeveer half zo groot is als Central Park veranderen in een nieuw centrum van innovatieve industrie en welzijn voor de stad. Het verenigt de belangrijkste conclusies van eerdere studies naar het gebied, met name het Masterplan Urbanístic i Econòmic del Districte d’Innovació de Barcelona van Ramon Gras en het team van Aretian, in één overkoepelende strategie voor gezondheid. Op basis van Europa’s beste hedendaagse voorbeelden wordt opnieuw nagedacht over hoe mensen en bedrijven zich in het gebied bewegen, werken en wonen. De strategie omvat:
- Groene assen’ zullen doorgangen van bomen en parken vormen die de totale groene ruimte in de regio zullen verdubbelen.
- Een polycentrisch ontwerp zal leiden tot de creatie van niet één maar drie levendige hubs waar gemeenschappen elkaar kunnen ontmoeten en evenementen kunnen organiseren.
- Veranderingen in de wegenhiërarchie zullen fietsen en lopen aanmoedigen zonder de industriële activiteit te verstoren.
- En een focus op groene banen van hoge kwaliteit zal helpen om de groeiende afhankelijkheid van het gebied van de logistieke industrie te verminderen.
De wijk Besòs ligt op 20 minuten fietsen van ons kantoor in Barcelona. Het is een belangrijk deel van de stad en toen we werden geselecteerd om de herontwikkelingsstrategie te ontwikkelen, waren we erg enthousiast. De strategie bundelt de expertise van het hele bedrijf. Van gezonde stadsplanning tot vergroening, van mobiliteit tot energie, dit was echt een consultancy-brede inspanning om het leven in een wijk vlak voor onze deur te verbeteren.
– Sebastiaan van Herk, CEO van Bax
Onder leiding van het Healthy Cities-team van Bax werd de 22+ strategie door de stad geprezen vanwege de focus op gezondheid. In het voorstel voor mobiliteit, straatontwerp, weghiërarchieën en industriële strategie is de focus op het bevorderen van een gezonde levensstijl verweven. Wandelen en fietsen, tijd in groene ruimten en knooppunten voor gemeenschapsbetrokkenheid zullen er allemaal toe bijdragen dat Besòs een gezondere plek wordt om te wonen en te werken.
Bewoners van Besòs hebben meer last van obesitas, diabetes en geestelijke gezondheidsproblemen dan de rest van de stad. We zagen de wijkvernieuwing als een ideale kans om gezond leven centraal te stellen in het ontwerp van de wijk. De 22+ strategie betekent dat deze eenmalige vernieuwing het welzijn van minstens drie generaties bewoners van Besòs zal verbeteren.
– Marta Rofin Serra, hoofd Gezonde Steden bij Bax
Verken 22+
Groene straten voor actief reizen en spelen
Toegang tot groene ruimte speelt een belangrijke rol bij de fysieke en mentale gezondheid in steden. Het 22+ initiatief heeft als doel om de beschikbare groene ruimte in de Besòs te verdubbelen, van 2,5m naar 5m per 100m2.
Dit wordt bereikt door de aanleg van 7 nieuwe groene paden, bekend als ‘Groene Assen’. De assen verbinden het rivierpark in de wijk met het geplande Sagrera Park en bieden aangename wandel- en fietspaden door de wijk. Langs de assen worden openbare ruimten aangelegd, variërend van kleine ontmoetingsplaatsen voor familiepicknicks tot uitgestrekte groene ruimten voor langere wandelingen.
De rivier Besòs, die in de jaren 1990 aan de basis stond van de vernieuwing van het gebied, speelt ook een rol. De strategie stelt voor om nieuwe bruggen over de rivier te bouwen om de verbinding tussen de rivieroevers te verbeteren, de toegang tot het park langs de rivier te verbeteren en fietsen en wandelen aantrekkelijker te maken. 22+ voorziet een levendig Besòs rivierfront waar cafés, restaurants, bedrijven en culturele instellingen langs de rivier staan.

Hoogwaardige banen en groene stroom in een nieuw ecosysteem voor innovatie
De laatste jaren wordt het industriegebied van Besòs steeds meer gedomineerd door grote logistieke centra voor e-commerce. Hoewel deze bedrijven belangrijke bronnen van werkgelegenheid zijn, vereisen hun grote voetafdruk en gebrek aan interactie met de lokale wijken een heroverweging van de manier waarop de industrie in het gebied wordt geïntegreerd.
De 22+ strategie doet dit door de rol van de stedelijke industrie te herdefiniëren en een ecosysteem voor te stellen voor lokale productie en innovatie. De voorgestelde strategie is gericht op het aantrekken van innovatieve bedrijven en het verplaatsen van de opslag- en logistieke activiteiten die de wijk zijn gaan domineren naar buitenlocaties.
22+ beoogt ook een groene energietransformatie in de regio, waarbij een bron van goedkope hernieuwbare energie wordt gecreëerd die zal fungeren als een concurrentievoordeel voor de regio. De strategie is erop gericht om jaarlijks 84,9 GWh op te wekken met behulp van fotovoltaïsche panelen. Dit zal de regio Besòs kwalificeren als een van Europa’s ‘positieve energiebuurten’, waarbij 112% van de lokale energiebehoefte wordt opgewekt.

Een polycentrisch ontwerp met meerdere gemeenschapshubs
Een centrale innovatie van 22+ is het polycentrische ontwerp. In plaats van alle belangrijke diensten in één kern te concentreren, creëert het polycentrische ontwerp drie centra, zodat alle bewoners in de buurt toegang hebben tot belangrijke diensten. Dit draagt ook bij aan de vorming van sterke lokale gemeenschappen. De drie ‘knooppunten’ van het polycentrische ontwerp liggen naast openbare groene ruimten die sport-, vrijetijds- of culturele activiteiten voor de bewoners van het gebied kunnen huisvesten.
Elk van deze hubs zal ook een verscheidenheid aan gedeelde diensten huisvesten, waaronder een Materials Laboratory dat circulair gebruik van afval in de regio zal promoten, autodelende diensten, een logistieke hub met een cargobike-distributiesysteem voor last-mile levering per pedaal, evenals stations voor deelfietsen.

Nieuwe wegen voor actieve mobiliteit
Op dit moment is 68% van de inwoners van Besòs voor hun werk afhankelijk van de auto en slechts 10% loopt of fietst. 22+ deed een beroep op de uitgebreide ervaring van Bax op het gebied van mobiliteit voor mensen en goederen om de ‘wegenhiërarchie’ te heroriënteren en zo de behoeften van de industrie in het gebied in balans te brengen met actieve vormen van mobiliteit.
De oplossing is een wegindeling met drie niveaus: hoofdwegen voor grote voertuigen die de industrie ondersteunen, een distributienetwerk voor kleinere voertuigen binnen elke polygoon en grote ‘superblokken’ waar lopen en fietsen voorrang krijgen.
Om het gebruik van duurzame vormen van vervoer aan te moedigen, werden zes microhubs opgenomen in de strategie, compleet met fietsvoorzieningen, openbaar vervoer, fietsenstallingen en uitgebreide opties voor het opladen van elektrische voertuigen, autodelen en andere diensten. De fietsinfrastructuur zal worden verbeterd en er zullen nieuwe fietspaden voor bakfietsen worden aangelegd om duurzame last-mile delivery mogelijk te maken.

Volgende stappen in de wijk Besòs
Na indiening van het onderzoek zal de gemeenteraad van Barcelona de 22+ strategie meenemen in hun planningsproces.
“We vinden het geweldig om het Besòs Innovation District de komende decennia te zien groeien en ontwikkelen. We hopen dat de ontwikkeling van Besòs andere steden zal inspireren om hun eigen industriële regio’s aan te pakken en te laten zien dat zorgvuldige stedelijke planning gezondheid en welvaart centraal kan stellen in elk regeneratieproject”, aldus Sebastiaan van Herk.
Meer informatie over stedelijke revitalisatie
Als je meer wilt weten over het Besòs 22+ Strategisch Initiatief, neem dan contact op met een lid van ons team.